Rusya’nın devlete ait enerji devi Gazprom, 1999 yılından bu yana ilk kez yıllık 7 milyar dolar net zarar açıkladı. Bu mali gerileme, daha önce Gazprom’un en büyük pazarı olan Avrupa ile gaz ticaretindeki önemli düşüşe bağlanıyor.
Şirketin yaşadığı mali sıkıntılar, Ukrayna ile yaşanan çatışmanın ardından Avrupa’nın Rusya’ya karşı uyguladığı yaptırımların doğrudan bir sonucu. Bu yaptırımlar Gazprom’un Avrupa’ya gaz ihracatının 2022 yılında 63,8 milyar metreküpten (bcm) bir sonraki yıl 28,3 bcm’e düşerek %55,6 oranında azalmasına yol açtı.
Bu düşüş, 2018’de AB’ye ve Türkiye gibi diğer ülkelere pompalanan 200,8 milyar metreküplük zirve gazla tam bir tezat oluşturuyor. Buna ek olarak, Eylül 2022’de Kuzey Akım boru hatlarında meydana gelen hasar, Almanya ve Avrupa’nın geri kalanına gaz tedarik yollarını daha da kesintiye uğrattı.
Gazprom, kaybettiği Avrupa pazarını telafi etmek amacıyla Çin’e gaz ihracatını artırmaya odaklanıyor. Şirket 2030 yılına kadar Çin’e boru hattıyla gaz satışını yıllık 100 milyar metreküpe çıkarmayı hedefliyor. Gazprom şu anda Power of Siberia boru hattının kapasitesini yıl sonuna kadar 38 milyar metreküpe çıkarmak için çalışıyor ve Sakhalin’den 10 milyar metreküp ihracat için anlaşmalar yapmış durumda.
Bu çabalara rağmen, Moğolistan üzerinden yılda 50 bcm ek ihracat yapması planlanan Power of Siberia 2 boru hattı, fiyat anlaşmazlıkları gibi engellerle karşılaştı.
Wood Mackenzie’de araştırma direktörü olan Kateryna Filippenko, planlanan tüm boru hatları faaliyete geçse bile Gazprom’un Avrupa’daki iş kaybını tamamen telafi edebileceği konusunda şüpheleri olduğunu ifade etti.
Şirketin, Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ekim 2022’de önerdiği gibi Türkiye’de bir gaz ticaret merkezi kurma girişiminde henüz önemli bir ilerleme kaydedilmedi.
BCS brokerlik şirketinin raporuna göre Gazprom’un doğal gaz işinden elde ettiği gelir yarıdan fazla azalarak 3,1 trilyon rublenin biraz üzerine düşerken, petrol ve gaz kondensat satışları %4,3’lük hafif bir artışla 4,1 trilyon rubleye ulaştı.
Gazprom’un Çin’e ihraç ettiği gaz için aldığı fiyat da Avrupa’dan kazandığından daha düşük. 2023 yılında Rus boru hattı gazı Çin’e milyon İngiliz termal birimi (mmBtu) başına 6,6 dolardan satılırken, bu yılın ilk çeyreğinde hafif bir düşüşle 6,4 dolar/mmBtu’ya geriledi. Bu, geçen yıl Avrupa’da Rus gazı için ortalama 12.9 $/mmBtu olan fiyatla tezat oluşturuyor.
Ayrıca Rusya, önümüzdeki dört yıl içinde Çin için gaz fiyatlarının kademeli olarak düşeceğini ve 2027 yılına kadar %45’lik bir düşüşle 1.000 metreküp başına 156,7 dolara gerileyeceğini öngörüyor.
Enerji ve Finans Enstitüsü’nden Alexei Belogoriyev, Gazprom’un karşılaştığı zorlukları yorumlarken, amonyak ve metanol gibi ürünlerin üretim ve ihracatına stratejik bir geçişin mümkün olabileceğini, ancak bunun hemen mali getiri sağlamayacağını öne sürdü. Ayrıca, talep artışındaki potansiyel yavaşlama ve Çin’deki yerli gaz üretim oranlarının artması nedeniyle Çin’den ek ithalat talebinin 2030’larda beklenenden daha düşük olabileceğini belirtti.
Bu makale yapay zekanın desteğiyle oluşturulmuş, çevrilmiş ve bir editör tarafından incelenmiştir. Daha fazla bilgi için Şart ve Koşullar bölümümüze bakın.
